Unseen Business มิติหวยใต้ดิน

มิติหวยใต้ดิน

ทุกๆวันที่ 1 และ 16 ของทุกๆเดือน นับว่าเป็นวันที่สร้างสีสันและคึกคักเป็นพิเศษ เพราะเป็นวันที่เหมือนโชคหล่นทับทรัพย์เข้ากระเป๋าประมาณนั้น แถมเป็นวันวัดประเมินผลว่าวัดไหนให้เลขแม่น หลวงพ่อองค์ไหนใบ้เลขถูก แต่มากกว่าความสำคัญเหล่านั้นในความเป็นจริงหวยใต้ดินมีบทบาทและแทรกซึมไปในสังคมคนไทยได้อย่างแนบเนียนและสร้างเศรษฐกิจขนาดใหญ่ให้ประเทศได้ด้วย

ล็อตเตอรี่ หรืออีกชื่อคือ หวยถูกกฎหมาย เป็นพัฒนาการมาจาก หวย ก.ข. แบบฉบับของคนไทยที่ดัดแปลงมากจากหวยของคนจีน จัดตั้งขึ้นในปี 2482 และ กลายเป็นสลากกินแบ่งรัฐบาลที่ออกประจำทุกเดือนแบบถูกกฎหมาย แต่เพราะว่าคนไทยเรียกหวยว่า หวย มาเกือบ 60 ปี จึงมีส่วนน้อยที่จะเรียกสลากกินแบ่งรัฐบาล หรือ ล๊อตเตอรี่ งานวิจัยที่อ้างอิงโดยนาย พงพิพัฒน์ บัญชานนท์ มีข้อมูลว่า คนไทยราว 67 ล้านคน มีคนเล่นหวยทั้งใต้ดินและบนดินรวมๆแล้ว 25.2 ล้านคน และมีคนไทยซื้อล๊อตเตอรี่และหวยรวมกว่า 2.5 แสนล้านบาท เปิดเผยข้อมูลโดยศูนย์วิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภค ธนาคารทหารไทย ในปี 2562

  การจัดตั้งสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นผลส่งให้หวยใต้ดินได้รับผลกระทบ เพราะถูกจัดให้เป็นธุรกิจผิดกฎหมาย และยากต่อการควบคุมเศรษฐกิจที่มีเงินหมุนเวียนอยู่นอกระบบเป็นจำนวนมาก แต่ถึงอย่างนั้นเพราะเม็ดเงินมหาศาลที่สามารถสร้างผลกำไรให้ประเทศได้ ในยุครัฐบาล “ทักษิณ” จึงมีโครงการ “หวยบนดิน” เกิดขึ้น โดยหวยบนดินมีระบบการทำงานคล้ายกันกับหวยใต้ดิน เพียงแต่คนที่เป็นเจ้ามือคือรัฐบาล รวมระยะการขายเพียงไม่กี่งวดรัฐบาลสามารถดึงเงินเข้าระบบได้มากกว่า 1.34 แสนล้านบาท รวมกำไรกว่า 2.9 ล้านบาท แต่สุดท้ายหวยบนดินได้ถูกยกเลิกไป ในยุค รัฐบาล “ คมช.” เข้ายึดอำนาจจากทักษิณ และตั้งคณะกรรมการเอาผิดฐานออกหวยบนดินและใช้เงินที่ได้อย่างไม่ถูกต้อง แต่ก่อนการโดนยึดอำนาจนั้น หวยบนดินส่งผลกระทบต่อหวยใต้ดินไปมากกว่า 23 ล้านคน เพราะความต่างกันเล็กน้อยของเพดานราคา และการไม่ตั้งเลขอั้น ( เลขห้ามซื้อ) ที่ทำให้เกิดอิสระในการแลกเปลี่ยนมากเกินไป

แหล่งรายได้ชั้นดี จะให้ยกเลิกได้อย่างไร ในที่สุดแล้วในยุครัฐบาล คสช. ระบบหวยบนดินก็มีโอกาสกลับมาอีกครั้ง  โดยการถูกพูดถึงการพยายามดึงรัฐวิสาหกิจอันดับหนึ่งกลับเข้ามาอยู่ในรัฐบาลชุดนี้ เพราะถ้าเทียบตัวเลขแล้ว พบว่ารัฐวิสาหกิจนี้สามารถนำส่งเม็ดเงินให้รัฐบาลได้มากกว่า 4 หมื่นล้านบาท ในปี 2561 และเพียงครึ่งปีแรกของปี 2562 ก็นำส่งแล้วกว่า 2.2 หมื่นล้านบาท ชนะการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยไปอย่างขาดลอย ต้องมาลุ้นกันกว่า รัฐบาลชุดนี้จะสามารถดึงหวยบนดินกลับมาได้หรือไม่ หลังจากมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญแล้วเสร็จ

“เหมือนความหวังและความบันเทิงพักผ่อนหย่อนใจจากภาวะบีบคั้นทางเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน”

หวยใต้ดินกลับคืนสู่วงการอย่างเต็มตัวหลังการหยุดชะงักของหวยบนดิน ไฟแห่งความคาดหวังจุดประกายขึ้นอีกครั้ง การพนันชนิดหวยใต้ดินที่มีผู้นิยมเล่นอย่างกว้างขวาง เป็นบรรไดสร้างฐานะทางเศรษฐกิจที่ถูกผูกไว้ด้วย “ความเชื่อ” และ “ความหวัง” ตามคำกล่าวอ้างโดย นางสาว ดวงกมล ดีพันธ์  วิทยาพนธ์ “หวยใต้ดินในสังคมไทย”   การเล่นหวยนั้นมีกฎเกณฑ์ ผู้เล่นทุกคนต้องทำตาม มีเพดานราคา มีข้อห้ามชัดเจน แต่ไม่ได้ซับซ้อนเกินกว่าจะเข้าใจบางทีก็ว่าขึ้นอยู่กับดวง เป็นคนมีโชค หรือตีความหมายตัวเลขจากความฝัน หลายๆเหตุผลนี้ที่ทำให้การตัดสินใจซื้อเลขที่สามารถสร้างฐานะให้ตัวเองได้ในพริบตา หวังรวยและไม่ลำบากอีกต่อไป เป็นสิ่งที่ง่ายขอเพียงแค่ถูกหวยเท่านั้น ภาพลักษณ์ความบันเทิงก็สำคัญไม่แพ้กัน หวยใต้ดินสามารถถูกจัดให้เป็น “กิจกรรมนันทนาการ”  กลุ่มคนหรือสังคมที่พร้อมใจกันล้อมวงเพื่อพูดคุยเล่นกัน แลกเปลี่ยนแหล่งเลขหวยดีๆ เป็นการแทรกซึมไปได้ในทุกๆส่วนของชีวิตประจำวัน เพราะความหวัง ความฝัน และความเชื่อคือนัยยะที่ซ้อนอยู่ในคนไทยแทบทุกคนในภาวะเศรษฐกิจที่ตึงเครียดอยู่เสมอ

ทั้งนี้ จากงานวิจัยมิติเชิงสังคมของพฤติกรรมการเล่นหวยใต้ดินในประเทศไทย โดยเฉลิมพงษ์ พงษ์ประชา เสนอให้รัฐบาลนั้นนำหวยใต้ดินนั้นขึ้นมาเป็นหวยบนดินแทน เนื่องจากการสำรวจข้อมูลในงานวิจัยนั้น สามารถมองเห็นถึงปัญหาความเหลื่อมล้ำทางฐานะและรายได้ของประชาชน อีกหนึ่งเหตุผลคือเม็ดเงินที่ได้จากหวยบนดินที่นำส่งรัฐบาลสามารถส่งต่อไปพัฒนาได้หลากหลายกว่า ทั้งระบบคมนาคมและขนส่ง การแพทย์ สังคม และสาธารณประโยชน์ ประชาชนยังคงต้องคอยเสียภาษี ต่อให้ถูกหวยก็ไม่สามารถทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชนพัฒนาขึ้นมาได้ ดังนั้นแนวทางนี้เป็นแนวทางที่สามารถปราบปรามผู้มีอิทธิพลและส่งเสริมคุณธรรมให้ประชาชนได้ดีมากที่สุดนั้นเอง

เพราะความหวัง ความเชื่อ และความฝันทำให้คนส่วนใหญ่ตัดสินใจเล่นเกมหวยใต้ดิน ผันตัวเป็นนักเสี่ยงโชค เพื่อสร้างตัวตนและฐานะให้ตัวเอง ชีวิตประจำวันท่ามกลางความเหลื่อมล้ำของคนไทยทำให้เกมหวยใต้ดินแทรกซึมจนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต การกดขี่และกดทับของปัญหาทางการเมือง ความเหลื่อมล้ำที่ทำให้ไปไม่ถึงยังการศึกษา เงินเดือนที่สวนทางกับภาษี ความโหดร้ายของสังคมเหล่านี้ทำให้หวยใต้ดินเป็นเหมือนเทศกาลพักผ่อนหย่อนใจในแต่ละเดือนให้พวกเขาได้มีความหวังขึ้นมาบ้าง หวยบนดินอาจเป็นเหมือนทางออกที่สามารถยกระดับสังคมให้พัฒนาไปในทางที่ดีมากขึ้น แต่บทเรียนของคนไทยนั้นรับรู้ตลอดว่าเกมการเมืองไม่เคยใจดีกับพวกเขา รัฐบาลมักหลงลืมทิ้งพวกเขาไว้ข้างหลังนโยบายสวยหรูพวกนั้นเป็นเพียงความฝันเท่านั้น